Pytania i odpowiedzi

Rejestracja poradni onkologicznej zebrała najczęściej zadawane pytania. Wraz z odpowiedziami stanowią istotną bazę informacji o tym, czym jest leczenie raka? Jak leczy się nowotwór? Czy naświetlanie to to samo co radioterapia? Jak wykryć raka? Czy rak to wyrok? itp.

Radioterapia

Co to jest radioterapia, na czym polega?

Radioterapia to obok chirurgii i chemioterapii jedna z podstawowych form leczenia onkologicznego. Polega na napromienianiu guza nowotworowego, (lub obszaru, w którym znajdował się przed zabiegiem operacyjnym) wiązką promieniowania jonizującego. Odpowiednio wysokie dawki promieniowania mogą niszczyć komórki nowotworowe lub powstrzymać je od dalszego wzrostu i podziału. Najczęściej stosowana jest radioterapia zewnętrzna (teleteradioterapia) – w tym przypadku wiązki promieniowania, wytwarzane są w urządzeniach zwanych akceleratorami medycznymi.

Radioterapię stosuje się jako leczenie samodzielne, w skojarzeniu z chemioterapią a także przed, jak i po zabiegach operacyjnych czy chemioterapii.

Wróć do góry

Jakie dokumenty należy przynieść na pierwszą wizytę?

Wyniki badań histopatologicznych
Karty informacyjne z innych szpitali np.: z zabiegu operacyjnego, chemioterapii
Wyniki badań obrazowych: MR,TK,RTG
Lista zażywanych leków

Wróć do góry

Czy radioterapia jest skuteczna w walce z rakiem?

Radioterapia jest jedną z najskuteczniejszych metod walki z rakiem. Polega na wykorzystaniu promieni jonizujących do zniszczenia jak największej ilości komórek nowotworowych. Połowa wszystkich Pacjentów z nowotworem poddawana jest napromienianiu, a liczba wyleczonych tą metodą Pacjentów co roku wzrasta.

Wróć do góry

Jak wygląda pierwsza wizyta w Centrum Radioterapii?

Podczas pierwszej wizyty lekarskiej każdy pacjent musi przynieść ze sobą dowód osobisty oraz kompletną dokumentację medyczną z przebiegu dotychczasowego leczenia. Dokumentacją medyczną nazywamy również płyty CD z zapisem obrazowych badań komputerowych: rezonansem magnetycznym (MR), tomografem komputerowym (TK), prześwietlenia (RTG) badania PET-CT.

Pracownicy rejestracji kontaktują się z pacjentem na jeden dzień przed planowaną wizytą, aby przypomnieć o niej i zarazem ją potwierdzić.

Czas trwania pierwszej wizyty lekarskiej w gabinecie to ok. 30 minut. Następnie pacjent kierowany jest na badanie tomografii komputerowej (które trwa ok. 30 minut), a jeśli leczenie wymaga przygotowania specjalnego unieruchomienia – pacjent kierowany jest do modelarni.

W następnej kolejności wyniki wywiadu lekarskiego oraz tomografii komputerowej trafiają do tzw. planowania, gdzie fizycy medyczni oraz lekarze ustalają plan leczenia pacjenta. Ponieważ jest to proces skomplikowany, a celem personelu medycznego jest przygotowanie planu leczenia w sposób dokładny i przemyślany – może on potrwać do 2 tygodni.
Po stworzeniu planu leczenia pacjent zostaje poinformowany telefonicznie o terminie rozpoczęcia napromieniań w Ośrodku.

Pacjent przychodząc do Ośrodka na rozpoczęcie leczenia jest kierowany przez pracowników rejestracji do poczekalni, skąd technicy medyczni proszą go na pierwsze napromienianie, przy którym obecny jest lekarz prowadzący. Między kolejnymi wizytami, w zależności od ich ilości, ustalane są wizyty kontrolne, podczas których lekarz prowadzący bada stan pacjenta, jak również pacjent ma możliwość podzielenia się z lekarzem swoimi wątpliwościami.

Wróć do góry

Po co wykonywane są tatuaże?

Tatuaże są stałymi punktami na ciele pacjenta które umożliwiają powtarzalne i dokładne układanie chorego na stole terapeutycznym. W trakcie krótszych cyklów napromieniań (np. 5 frakcji) możliwe jest korzystanie z oznaczeń tymczasowych/zmywalnych, natomiast w dłuższych cyklach, konieczne jest użycie oznaczeń trwałych.

Wróć do góry

Kto w trakcie leczenia opiekuje się pacjentem?

W trakcie radioterapii pacjentem opiekuje się wykwalifikowany zespół specjalistów. W jego skład wchodzą: lekarz prowadzący – onkolog radioterapeuta, fizyk medyczny, technik medyczny radioterapii, inżynier elektronik oraz pielęgniarka.

Lekarze – onkolodzy radioterapeuci – podejmują decyzje co do rodzaju i strategii leczenia, dawki napromieniań, obszarów, które należy leczyć oraz ograniczają ilość zdrowej tkanki poddanej napromienianiu tak, aby promieniowanie działało głównie na komórki nowotworowe.

Lekarz i pielęgniarka sprawują także opiekę nad pacjentem przez cały okres terapii. Fizyk medyczny opracowuje technikę terapeutyczną oraz indywidualny plan leczenia. Technik medyczny radioterapii wykonuje codzienne seanse napromienienia, a inżynier elektronik zapewnia bezpieczne działanie wszelkich urządzeń

Wróć do góry

Jak długo trzeba czekać na rozpoczęcie leczenia?

Po kwalifikacji do leczenia promieniami i wykonaniu tzw. procedur przygotowawczych (tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, badania PET) okres przygotowania planu napromieniania to ok 1 – 2 tygodnie

Wróć do góry

Jak długo trwa leczenie i samo napromienianie?

Pojedynczy seans radioterapii trwa ok. 10 minut, całość leczenia może trwać od 1 do nawet 7 tygodni w zależności od intencji leczenia, sposobu porcjowania dawek i tolerancji leczenia przez chorego. W pewnych sytuacjach klinicznych pacjent napromieniany jest jednorazowo.

Wróć do góry

Czy będę mógł pracować w trakcie leczenia ?

Niektóre osoby są w stanie pracować, niektóre mogą pracować na część etatu lub korzystać ze zwolnień lekarskich. Jednak gdy pojawi się zmęczenie, spadek energii, złe samopoczucie należy porozmawiać z lekarzem o dalszym postępowaniu.

Wróć do góry

Czy radioterapia boli?

Nie. Jest to zabieg bezbolesny. Różne dolegliwości, w tym ból, mogą stopniowo nasilać się w przebiegu leczenia gdy pojawiają się objawy tzw. ostrego odczynu popromiennego – miejscowej reakcji zdrowych tkanek znajdujących się w napromienianym obszarze.

Wróć do góry

Do kogo zgłosić się, gdy pojawią się dolegliwości?

W trakcie leczenia Pacjenci zgłaszają się na regularne wizyty do lekarza prowadzącego, który udzieli informacji, jak należy zmniejszać dolegliwości związane z odczynem popromiennym. Wszystkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi w trakcie wizyty. W razie potrzeby można zawsze poprosić w recepcji o pilny kontakt z lekarzem. Nie należy na własną rękę, bez uzgodnienia z lekarzem stosować żadnych maści, płukanek czy ziół. Liczbę cykli napromieniania obszaru guza oraz dawkę ustala lekarz radioterapeuta. Zazwyczaj radioterapia podawana jest przez 5 dni w tygodniu. W zależności od zaleceń lekarza może ona trwać krócej lub dłużej, gdyż całkowita dawka promieniowania oraz liczba zabiegów jest uzależniona od rodzaju i zaawansowania nowotworu, ogólnego stanu zdrowia chorego, a także równoległego leczenia innymi formami terapii

Wróć do góry

Po jakim czasie od zabiegu operacyjnego można rozpocząć radioterapię?

Jeżeli istnieją wskazania do pooperacyjnej radioterapii, leczenie można rozpocząć po całkowitym wygojeniu się ran pooperacyjnych. Po zakończonym okresie rekonwalescencji.

Wróć do góry

Czy rozrusznik serca jest przeciwwskazaniem do radioterapii?

Rozrusznik serca nie jest przeciwwskazaniem. Natomiast konieczna jest wcześniejsza konsultacja w jednostce kardiologicznej gdzie był implantowany.

Wróć do góry

Czy pacjent napromieniany nie szkodzi swojej rodzinie? Czy można przebywać z dziećmi?

Chorzy poddani teleradioterapii i brachyterapii nie promieniują po wyjściu z pomieszczenia terapeutycznego, dlatego nie stanowią żadnego zagrożenia dla otaczających je osób, w tym dzieci.

Wróć do góry

Czy leczenie odbywa się tylko w warunkach szpitalnych?

W większość przypadków pacjent jest leczonych w trybie ambulatoryjnym tzn. że przebywa w domu lub hostelu i raz dziennie przyjmuje frakcję leczenia. Może docierać do zakładu radioterapii samodzielnie lub zorganizowanym transportem. Leczenie może odbywać się też na oddziale radioterapii – decyzje o trybie leczenie podejmuje lekarz.

Wróć do góry

Po jakim czasie od radioterapii można wykonywać tomografię (TK) i rezonans (MR) po zakończonym leczeniu?

Na ogół nie ma konieczności wykonywać badania diagnostycznego wcześniej niż 3 miesiące po zakończonym leczeniu. Decyzje czy badanie może zostać przeprowadzone podejmuje lekarz prowadzący.

Wróć do góry

Co oznacza termin “tomografia” do planowania leczenia?

To badanie tomografem komputerowym – procedura konieczna w ramach przygotowania planu napromieniania. Z założenia nie służy do diagnostyki pacjenta.

Wróć do góry

Co pacjent powinien zabrać ze sobą do oddziału szpitalnego?

Pacjent na oddział radioterapii powinien zabrać: pantofle, piżamy na zmianę, środki higieny osobistej, leki w oryginalnych opakowaniach.

Wróć do góry

Rezonans magnetyczny

Co to jest badanie MR?

Jest to metoda badania, w której wykorzystuje się zjawisko jądrowego rezonansu magnetycznego. Pacjenta umieszcza się w silnym polu magnetycznym i dodatkowo poddaje działaniu fal radiowych. W wyniku skomplikowanych procesów zachodzących wewnątrz organizmu, które są przetworzane w trakcie badania przez system komputerowy, powstaje obraz badanego narządu w dowolnej płaszczyźnie i trójwymiarowo.

Wróć do góry

Jak należy przygotować się do badania MR?

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jednak ze względu na możliwość podania kontrastu w trakcie badania, wskazane jest, aby pacjent nie spożywał posiłków na 2 godz. przed badaniem. Ze względu na silne pole magnetyczne występujące w pomieszczeniu, w którym wykonuje się badanie zaleca się, aby odzież pacjenta pozbawiona była części metalowych (guziki, zamki, cekiny).

Wróć do góry

Ile trwa badanie rezonansem magnetycznym?

Badanie trwa ok. 25 min., w przypadku konieczności podania kontrastu badanie przedłuża się do ok. 45 min.

Wróć do góry

Dlaczego w trakcie badania MR panuje taki hałas?

We wnętrzu aparatu MR umieszczone są magnesy tzw. cewki gradientowe, które na przemian są szybko włączane i wyłączane. To wprawia je w wibracje wywołujące charakterystyczny stukot, który słychać podczas pracy aparatu. Jest to zjawisko normalne i nie należy się go obawiać.

Wróć do góry

Czy hałas w trakcie badania MR jest groźny?

Hałas przy badaniu MR nie jest groźny. Pacjent, żeby zmniejszyć jego dyskomfort, otrzymuje zatyczki do uszu.

Wróć do góry

Czy na odpłatne badanie RM potrzebne jest skierowanie?

Nie, na badanie MR odpłatne nie jest potrzebne skierowanie, pacjent po przyjściu na badanie sam wypełnia skierowanie i ankietę zawierającą informację na temat przeciwwskazań do badania.

Wróć do góry

Czy badania MR jest bezpieczne?

Badanie MR uważane jest za bardzo bezpieczne. W celu wykonania badania wykorzystuje się pole magnetyczne i fale radiowe, których działanie nie wywołuje żadnych skutków ubocznych.

Wróć do góry

Co to jest środek kontrastowy?

Wróć do góry

W jaki sposób podawany jest środek kontrastowy?

Wróć do góry

Tomografia komputerowa

Co to jest badanie TK?

Jest to metoda badania, w której przy użyciu promieniowania rentgenowskiego uzyskuje się obrazy (przekroje) badanego obszaru ciała. W trakcie badania lampa rentgenowska, inaczej niż w tradycyjnym badaniu rtg, porusza się ruchem okrężnym wokół osi długiej pacjenta. Wiązka promieniowania po przejściu przez ciało pacjenta ulega osłabieniu. Stopień osłabienia rejestrowany jest przez układ detektorów. Uzyskane wartości rejestrowane i przetwarzane są przez system komputerowy tworzący obraz badanego obszaru ciała.

Wróć do góry

Jak należy przygotować się do badania TK?

Pacjent na badanie powinien zgłosić się z osobą towarzyszącą. Przed badaniem powinien usunąć z badanej okolicy wszelkie metalowe elementy, takie jak zamki, guziki, klamry pasków, agrafki itp. oraz zdjąć spinki do włosów, biżuterię, okulary, aparaty słuchowe, niestałe protezy zębowe.

W badaniach tomografii komputerowej dla uzyskania lepszego obrazu często podaje się środki cieniujące (kontrasty) dożylnie lub/i doustnie, dlatego na 4 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od spożywania posiłków.

Pacjent, u którego zaplanowano wykonanie badania z kontrastem, powinien być dobrze nawodniony, dlatego wskazane jest aby przez ok. 6 godzin przed badaniem pił 1 litr niegazowanej wody.

Wróć do góry

Ile trwa badanie tomografii komputerowej?

Badanie trwa od 3 do 15 minut, podczas których należy uważnie słuchać poleceń personelu.

Wróć do góry

Czy na odpłatne badanie TK potrzebne jest skierowanie?

Tak, na badanie odpłatne tomografii komputerowej potrzebne jest skierowanie od lekarza.

Wróć do góry

Co to jest środek kontrastowy?

Wróć do góry

W jaki sposób podawany jest środek kontrastowy?

Wróć do góry

Czy badania TK jest bezpieczne?

Tak, jest bezpieczne i stosowane od wielu lat.

W badaniu TK wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie. Dawki którym poddawany jest pacjent w trakcie badania są bezpieczne. Z powodu wykorzystania promieniowania rentgenowskiego, wykonywanie tego rodzaju badań, ograniczane jest u dzieci i młodzieży.

Powszechnie też stosowane są osłony radiologiczne, które zmniejszają promieniowanie, tam, gdzie jest to wskazane.

Wróć do góry

Pytania różne

Co to jest środek kontrastowy?

Środek cieniujący tzw. kontrast to płynna substancja stosowana w badaniach diagnostycznych w celu uszczegółowienia uzyskiwanego obrazu. W wyniku jego zastosowania poprawia się jakość wykonywanego badania.

Jest często stosowany, jednak nie w każdym przypadku. Jeżeli zostanie zastosowany podczas Państwa badania, to oznacza, że lekarz zlecił jego podanie. Jest to normalna część procesu obrazowania i nie powinna niepokoić.

Środek cieniujący jest częściej podawany w badaniach tomografii komputerowej niż rezonansu magnetycznego.

Wróć do góry

W jaki sposób podawany jest środek kontrastowy?

Środek kontrastowy podawany jest dożylnie lub/i doustnie.

Dożylnie poprzez wenflon założony na przedramieniu pacjenta, za pomocą strzykawki automatycznej lub poprzez ręczne wstrzyknięcie.

W niektórych przypadkach w miejscu wkłucia może wystąpić uczucie zimna, jest to normalna reakcja, która szybko ustępuje.

W większości przypadków w badaniach TK jamy brzusznej i miednicy małej, kontrast w postaci wodnego roztworu podaje się również doustnie. Pacjent otrzymuje przygotowany przez pielęgniarkę wodny roztwór na godzinę przed badaniem. Kontrast powinien pić powoli i małymi łykami, zgodnie ze wskazówkami przekazanymi przez pielęgniarkę.

Wróć do góry