Zaburzenia krzepliwości krwi – informacja dla Pacjenta
Proces krzepliwości krwi jest regulowany w organizmie człowieka przez dwa układy: układ krzepnięcia i układ fibrynolizy.
Układ krzepnięcia odpowiedzialny jest za opanowanie krwawienia.
Układ fibrynolizy odpowiada za rozpuszczanie nieprawidłowego zakrzepu i wchłanianie skrzepu w procesie gojenia rany.
Układy te w warunkach zdrowia powinny pozostawać w równowadze. Zbyt słaba funkcja układu krzepnięcia prowadzi do krwawienia, zaś nadmierna funkcja krzepnięcia związana również ze zbyt słabym mechanizmem fibrynolizy prowadzi do zjawiska nadkrzepliwości, które klinicznie objawia się zakrzepami i powstającymi z nich zatorami w układzie krążenia.
Układ krzepnięcia składa się z krwinek zwanych płytkami krwi oraz białek osocza zwanych czynnikami krzepnięcia. Ważną rolę w procesie hemostazy pełni też naczynie krwionośne, a właściwie jego ściana.
Kiedy powstaje skaza krwotoczna ?
gdy występuje niedobór lub/i nieprawidłowa budowa czynników krzepnięcia (krwawienia)
- gdy obecne są antykoagulanty, czyli substancje antagonistyczne do czynników krzepnięcia np. przeciwciała, leki, substancje produkowane w wyniku stanu zapalnego czy nowotworu (krwawienia lub zakrzepy)
- gdy jest aktywowana fibrynoliza, czyli występuje nadmierna czynność rozpuszczania skrzepu często wywoływana przez choroby współistniejące ( krwawienia)
- gdy występują niedobory, nadmiar lub zaburzenia funkcji płytek krwi (krwawienia lub zakrzepy)
- gdy występują uszkodzenia lub zaburzenia w budowie ściany naczyń krwionośnych (krwawienia)
Kiedy należy kontaktować się z lekarzem ?
- gdy stwierdzamy trudności w opanowaniu krwawienia po skaleczeniu lub zabiegu operacyjnym
- gdy obserwujemy nieprawidłowości w gojeniu ran np. nieprawidłowe blizny
- gdy obserwujemy nadmierne lub odroczone obfite krwawienie po usunięciu zębów
- gdy występują obfite krwawienia miesiączkowe bez przyczyny miejscowej
- gdy obserwujemy skłonności do siniaczenia, krwawień z nosa, dziąseł
- jeśli wystąpiła konieczność przetaczania koncentratu krwinek czerwonych po porodzie czy operacji
- jeśli występują nawracające zakrzepowe stany zapalne naczyń krwionośnych
- jeśli występują niepowodzenia położnicze
- jeśli istnieje obciążający wywiad rodzinny ( udary mózgu, zawały serca, zatorowość płucna, zakrzepica żył głębokich , żył wątrobowych, żyły wrotnej, samoistne krwawienia domózgowe, do przewodu pokarmowego… wśród członków rodziny pacjenta)
Zalecenia ogólne dotyczące przygotowania się do badań układu krzepnięcia
- powstrzymujemy się od intensywnego wysiłku fizycznego w okresie 24 godzin poprzedzających badania oraz odpoczywamy około 20 minut bezpośrednio przed pobraniem krwi
- stosujemy dietę lekkostrawną (niskotłuszczową) w dniu poprzedzającym badanie i powstrzymujemy się od palenia papierosów w dniu pobrania
- pobranie powinno nastąpić w godzinach porannych – najlepiej między 7.00 a 9.00 w warunkach nie wywołujących stresu pacjenta
- diagnostyki zaburzeń krzepnięcia nie przeprowadzamy w czasie ciąży, w ostrej fazie incydentu zakrzepowego, stanu zapalnego czy urazu.
- diagnostykę najlepiej rozpocząć 2-3 miesiące po porodzie i 3 miesiące po incydencie zakrzepowo-zatorowym, po opanowaniu stanu zapalnego, po wygojeniu rany.
- należy odstawić doustne środki antykoncepcyjne na 2 m-ce przed badaniem.
- jeśli stosujemy doustne antykoagulanty- na czas diagnostyki należy je zamienić na heparynę drobnocząsteczkową.
Skala Objawów Krwotocznych – ocena Pacjenta:
- .Krwawienie z nosa (epistaxis – ) czy występują, jeśli tak- jak często, czy obustronnie, czy wymagają interwencji w szpitalu:…………………………………………………………………………………
- Wybroczyny na skórze – czy pojawiają się samoistnie czy po niewielkich urazach, jak długo się wchłaniają, jakich okolic ciała dotyczą:…………………………………………………………………………………
- Krwawienie z małych ran – jak długo trwają, czy wymagają szwów chirurgicznych:…………………………………………………………………………………
- Krwawienie z jamy ustnej -czy samoistne, czy przy myciu zębów, czy przy infekcjach:…………………………………………………………………………………
- Krwawienie z przewodu pokarmowego– czy obserwowana krew w stolcu, czy obserwowane smoliste stolce, czy obserwowane fusowate wymioty:…………………………………………………………………………………
- Ekstrakcje zębów czy krwawienie przedłużone, czy nawrót krwawienia w kilka/kilkanaście godzin po ekstrakcji, czy wymaga założenia szwów na zębodół:…………………………………………………………………………………
- Krwawienie podczas zabiegów operacyjnych czy wymagały przetaczania krwinek czerwonych lub/ i osocza, czy konieczna była re-operacja:…………………………………………………………………………………
- Miesiączki długość, obfitość, obecność skrzepów, bolesność, wpływ leków przeciwkrwotocznych na obfitość krwawienia:…………………………………………………………………………………
- Krwawienia poporodowe czy wymagały przetoczeń krwi, podawania leków przeciwkrwotocznych dożylnie, czy występowały przy każdym porodzie:
- krwawienia domięśniowe czy występują krwiaki do iniekcjach domięśniowych lub podskórnych, czy po większych wysiłkach::…………………………………………………………………………………
- Krwawienia dostawowe czy występują obrzęki i wysięki dostawowe podbarwione krwiście, czy po urazie stawu był problem z nawracającym krwawieniem do stawu::
- Krwawienia domózgowe czy u Pacjenta bądź w jego rodzinie wystąpiło kiedykolwiek krwawienie do mózgu:…………………………………………………………………………………
Dr n. med. Elżbieta Morawiec-Szymonik
